• De Verenigde Staten steunen het voorstel om patenten op coronavaccins vrij te geven.
  • Zo moeten ook minder rijke landen snel grote delen van de bevolking kunnen vaccineren tegen Covid-19.
  • De Europese Unie wil praten over het opzijschuiven van de patenten, grote farmaceuten zijn fel tegen.

De Verenigde Staten scharen zich achter een voorstel om patenten op coronavaccins vrij te geven. Dat zei de Amerikaanse handelsgezant Katherine Tai in een interview met persbureau Bloomberg.

Vaccinfabrikanten hebben het recht de eerste jaren zelf ontwikkelde vaccins zelf te maken en te verkopen, maar dat recht staat onder druk nu er veel te weinig coronavaccins worden gemaakt om de wereld snel in te enten. 

Ontwikkelingslanden betogen binnen de Wereldhandelsorganisatie (WTO) al langer dat de kennis achter de vaccins niet beschermd zou moeten worden, zodat ook minder rijke landen snel grote delen van de bevolking kunnen vaccineren tegen Covid-19.

“Wij zijn voor de vrijstelling binnen de WTO en we staan achter de doelen die de voorstanders willen bereiken, namelijk betere toegang, meer productiecapaciteit en meer prikken in de arm”, aldus Tai tegen Bloomberg.

De regering van president Joe Biden zal andere leden van de WTO nu willen overhalen het voorstel ook te steunen, voegde ze daar aan toe. Een doorbraak zal tijd kosten. Leden van de WTO, de internationale scheidsrechter voor handel, kunnen beslissingen alleen unaniem nemen.

"Voor wat betreft de tijd die het zal kosten voordat de WTO iets kan betekenen, dat hangt letterlijk af van wat de leden collectief kunnen waarmaken", legde Tai uit. "Ik geef eerlijk toe dat dit een proces is dat niet gemakkelijk zal zijn."

Tot nu toe weinig steun voor het voorstel

India en Zuid-Afrika zijn twee grote aanjagers van het voorstel om de bescherming van de uitvinding van coronavaccins tijdelijk op te heffen. Beide landen kampen met een forse stijging van het aantal coronabesmettingen, waarbij met name in India de humanitaire situatie dagelijks verslechtert.

Wrang is daarbij dat het Aziatische land 's werelds grootste fabrikant is van generieke geneesmiddelen en met het Serum Institute of India een van de grootste producenten van vaccins huisvest.

Eerder wezen de VS voorstellen om de patenten vrij te geven af. Maar onder leden van het Amerikaanse Congres wordt de roep om het delen van de wetenschappelijke kennis steeds sterker.

Ook de Europese Unie, Japan, Zwitserland, Brazilië en Noorwegen waren tegen het plan. Maar volgens Tai staat er nu zoveel op het spel dat het recht op de bescherming van de eigen uitvindingen moet wijken.

Donderdag maakte de Europese Commissie een draai. De EU staat klaar om het opzijschuiven van patenten op coronavaccins te bespreken, zei voorzitter Ursula von der Leyen in een toespraak in Florence. Dat geldt voor "alles wat de crisis op een effectieve en pragmatische manier kan bestrijden".

'Big Farma' is tegen het plan

Veel farmaceuten zijn fel gekant tegen het voorstel. Als ze door het bekendmaken van beschermde kennis minder verdienen aan hun vaccins, vrezen ze ook minder geld over te houden om te kunnen innoveren.

Daarnaast denken ze dat de maatregel niet effectief is. Slechts weinig landen zouden de capaciteit hebben om ook daadwerkelijk meer vaccins te produceren als ze daar toestemming voor krijgen, zo betoogt de sector.

Tedros Adhanom Ghebreyesus, het hoofd van de Wereldgezondheidsorganisatie WHO zei in een reactie dat het plan van de Amerikaanse president Joe Biden om een voorgestelde ontheffing van intellectuele eigendomsrechten te steunen om de wereldwijde productie van vaccins te stimuleren, een "monumentaal moment is in de strijd tegen Covid-19."

"De toezegging van Joe Biden om de opheffing van Intellectueel Eigendom-bescherming voor vaccins te steunen, is een krachtig voorbeeld van het leiderschap van de Verenigde Staten bij de aanpak van wereldwijde gezondheidsproblemen", voegde Ghebreyesus er aan toe.

Pfizer: coronavaccin levert 26 miljard dollar op

Hoeveel geld het voorstel grote farmaceuten kan kosten werd deze week duidelijk, toen Pfizer kwartaalresultaten presenteerde.

De Amerikaanse farmaceut denkt dit jaar 26 miljard dollar (21,7 miljard euro) te verdienen aan de verkoop van het coronavaccin dat het bedrijf samen met biotechbedrijf BioNTech op de markt heeft gezet.

Daarmee is dat vaccin alleen al goed voor ruim een derde van de omzet die het Amerikaanse bedrijf dit jaar verwacht te behalen. Wel staan er hogere onderzoeks- en ontwikkelingskosten tegenover.

Pfizer verwacht heel dit jaar een omzet van tussen de 70,5 miljard dollar en 72,5 miljard dollar te behalen. Dat is ruim 10 miljard dollar hoger dan de eerdere verwachting van het bedrijf.

Ook het deel van de omzet buiten het coronavaccin om ging iets omhoog, met 200 miljoen dollar. Dat komt volgens het bedrijf omdat de omzet van andere geneesmiddelen groeit.

In de afgelopen periode was die groei 8 procent, waarbij alle deelgebieden zoals kankerbehandelingen en medicijnen tegen ontstekingen meer verkochten.

De groei bij de vaccintak was echter het sterkst. Waar vorig jaar in het eerste kwartaal voor 1,6 miljard dollar aan vaccins werd verkocht, ging het dit jaar om haast 4,9 miljard dollar. De winst kwam uit op ongeveer 4,9 miljard dollar, tegen 3,4 miljard dollar vorig jaar.

Lees meer over coronavaccins: